چند وقتی بود که در رفت و آمد در خیابانهای تبریز به خودروهای ون سفید رنگی برخورد میکردم که روی آن شماره 123 با خطی درشت به چشم میخورد.تاکنون شمارههای سهرقمی زیادی دیده شده و تا حدودی با وظایف آنها آشنایی داریم، اما 123 شماره جدیدی است که سئوالات زیادی را در ذهن همگان ایجاد کرده است.
با گرفتن 3 شماره 3،2،1 یک متخصص روانشناس یا مددکار اجتماعی پاسخگوی تماس گیرنده است و یک تحول جدی برای رویارویی با آسیبهای اجتماعی رقم میخورد تا مراکز اورژانس اجتماعی بتوانند نقش خود را بهعنوان مرکزی در حد فاصل خانه تا کلانتری، دیگر گونه معنا کنند و کارشناسان این مرکز همانند تکنیسینهای امدادی 115 یا ماموران پلیس 110 امکان حضور در محل را داشته باشند.
دورنمای اهداف مورد نظر راه اندازی اورژانس اجتماعی در چشم به هم زدن قابل دید نیست، بلکه باید اثرگذاری نبض به شمارش افتاده، اندیشه را در ژرفای آرمانها و آرزوهای در دسترس جست هرچه که در نگاه اول نادیدنی مینماید.
گسترش اورژانس اجتماعی راهحلی است که در باور اول میتواند ورودی زندانها را کاهش دهد، اختلافات خانوادگی را کنترل و یا کمتر کند و یا حتی از آمار طلاق در کشور بکاهد.
تا پیش از این، رویکردها در حوزه آسیبهای اجتماعی به طور عمده به مراکز و مخصوصا به مراکز بازپروری خلاصه میشد اما با ارزیابیهایی که در اواخر سال 77 و اوایل سال 78 انجام شد مشخص شد که هر چند برنامههای قبلی ممکن است در مقطعی کارآمد بوده باشند، اما باید یک تغییر اساسی در برنامهها ایجاد کرد.
پر واضح است که در هر جامعه ای برای پاسخگویی به نیازهای مردم و حل یا کاهش مشکلات آنها تمهیداتی اتخاذ و برنامههایی تدوین و اجرا میشود؛ گرچه این برنامهها میتواند حسب شرایط مختلف موجود در کشورها متفاوت باشد، اما آنچه که مهم مینماید آن است که بتوان مسائل و راهکارهای مناسب را شناخت و اجرا کرد.
اورژانس اجتماعی از جمله این برنامههاست که در کارنامه فعالیتهای خستگی ناپذیر سازمان بهزیستی خود نمایی میکند. این برنامه تلفیقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی، خط تلفن اورژانس اجتماعی، تیم سیار و پایگاه اجتماعی است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونتگاههای غیررسمی تدوین شده که هرکدام دستورالعمل مستقلی دارند.
هنگامی که بهزیستی شاهد بروز آسیبهای اجتماعی فراوان در جامعه شد، در جهت خدمت رسانی به رفع آسیبهای اجتماعی اقدام به ایجاد و تاسیس اورژانس اجتماعی با عنوان 123 کرد.
این اورژانس از بخشهای، خط 123 که خط ارتباطی بین افراد در معرض آسیب باکارشناسان است و مراکز مداخله در بحران که شامل مراکز نگهداری از دختران و زنان فراری میشود تشکیل یافته که از سال 87 بهصورت کاملا رسمی در کل کشور و استان آذربایجان شرقی فعالیت خود را آغاز کرده است.
نحوه فعالیت این اورژانس این گونه است که با تماس افراد با خط 123 که توسط یک نفر روانشناس پاسخ داده میشود، موضوع به ماشینهای سیار در سطح شهر اطلاع داده میشود و این اتومبیلها که شامل یک نفر مددکار و یک روانشناس هستند بعد از حضور در محل نسبت به رفع مشکل اقدام میکنند.
اورژانس اجتماعی یا همان اورژانس 123 در استان آذربایجان شرقی از آذرماه سال 87 با 3 دستگاه خودرو کار خود را آغاز کرده و عمده فعالیت آن در بخش کودکآزاری و همسرآزاری، ساماندهی خانوادههای چادرنشین و بیسرپرست و همچنین دختران و زنان فراری است که توسط کلینیک مدد کاری و بخش خصوصی و از مرکز شهید ارشاد تبریز اداره
میشود.
توضیح این نکته نیز لازم است که این اورژانس در هیات دولت بهعنوان سومین اورژانس کشور مصوب شده است و با نهادهای مختلفی همچون نیروی انتظامی، دادگستری، استانداری و فرمانداری همکاری میکند.
جواد جلالی معاون امور اجتماعی بهزیستی استان آذربایجان شرقی، در خصوص نحوه فعالیت این اورژانس در سطح شهر تبریز چنین میگوید: عملکرد اورژانس اجتماعی استان در عمر کوتاه خود بسیار مناسب بوده و جایگاه خوبی در بین مردم دارد و بسیار مفید عمل کرده است، بهطوری که مشکلات متعددی از قبیل چادرنشینی و کودکان فراری توسط این اورژانس حل و ساماندهی شده است.
جلالی میافزاید: در 4 ماهه نخست سال 88، 1400 تماس با این اورژانس گرفته شده که از این تعداد 500 مورد به مداخله تبدیل شده است که این رقم در آغاز فعالیت رقم قابل توجهی است و نشاندهنده این است که این طرح رفتهرفته در بین مردم استان جایگاه خود را پیدا کرده است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان آذربایجان شرقی در پایان گفت: 27 مددکار و روانشناس بهصورت 3 تیم 3 نفره و در 3 شیفت بهصورت شبانهروزی در داخل اتومبیلها و 9 روانشناس در 3 شیفت 8 ساعته بهعنوان اپراتور در مرکز اورژانس اجتماعی فعالیت
میکنند.
وی همچنین عدم آشنایی کامل مردم با این طرح و عدم هماهنگیهای لازم و نیز وجود برخی مسائل فرهنگی را از مشکلات پیش رو دانست.